Πέρσιος, Άσφαιροι στίχοι
Διαβάζοντας τα περισσότερα ποιήματα που υπό τον τίτλο «Με όπλο τους στίχους» δημοσιεύτηκαν στο ηλεκτρονικό λογοτεχνικό περιοδικό e-poema από γνωστούς ποιητές με αφορμή τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου και τις διαδηλώσεις των νέων που επακολούθησαν, ένιωσα πραγματική αγανάκτηση.
Σκέφτηκα ν’ αφήσω τον χρόνο να κυλήσει κάπως, μήπως η σοβαρότητα της κατάστασης που βιώνουμε, ωθήσει τους κ.κ. Ποιητές μας σε πιο ουσιαστικές πρωτοβουλίες. Μάταια όμως… Οι πράξεις τους μαρτυρούν ό,τι δεν έχουν το σθένος και το θάρρος να γράψουν την αλήθεια, πολύ περισσότερο να υποστηρίξουν αυτή την αλήθεια με έργα. Όλα δείχνουν ότι αποτελούν και οι ίδιοι συστατικό στοιχείο σ’ έναν κυκεώνα εξαρτήσεων και δημοσίων σχέσεων που συντηρεί την ομφαλοσκόπηση. Έτσι, σιωπούν και αδυνατούν να συγκρουστούν με τον κυρίαρχο λόγο και τα συνθήματά του. Η σημερινή κρίση, της οποίας η αιχμή θίγει κυρίως τη νεολαία, τους εκθέτει ως στυλοβάτες του κυρίαρχου αυτού λόγου αφού, παρ’ όλα τα δραματικά γεγονότα που προβάλλουν την άμεση ανάγκη για ανάληψη δράσης, εκείνοι ακόμη απροθυμούν να πουν τα πράγματα με το όνομά τους.
Τις αποδείξεις τις βλέπουμε στα ποιήματά τους. Σημειώνω τα πιο τρανταχτά παραδείγματα. Ορισμένα ποιήματα είχαν δημοσιευτεί ήδη παλιότερα, εδώ όμως παρουσιάζονται ωσάν να ήταν προφητικά, όπως λ.χ. αυτά του κ. Γκανά και του κ. Παπαντωνόπουλου. Το γεγονός φανερώνει την αδυναμία των δημιουργών τους να εμπνευστούν απ’ τα γεγονότα. Κάποια άλλα είναι κρυπτικά, λες και μπορεί κανείς να’ ναι κρυπτικός μ’ ένα τέτοιο θέμα. Παράδειγμα, εκείνα του κ. Ξανθόπουλου και -πάλι- του κ. Παπαντωνόπουλου. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχει έστω και ένας αναγνώστης αυτών των ποιημάτων, που αν δεν φιλοξενούνταν στις σελίδες του e-poema, θα μπορούσε να φανταστεί ότι έχουν σχέση με τα γεγονότα.
Άλλα ποιήματα σου δημιουργούν μια εντύπωση γλυκόπικρη ή ολότελα άσχετη με τα γεγονότα, όπως αυτά των κ.κ. Δαλακούρα, Παμπούδη, Ρούβαλη, Ευθυμιάδη, Ζαφειρίου, Λειβαδά, Μήτρα, Παππά, Πολενάκη. Δυσκολεύομαι να κατανοήσω σε ποιον απευθύνεται ο κ. Ευθυμιάδης με το ποίημά του:
Κι αν μόχθησες για τόσες λέξεις, χάθηκες νικημένος
από έναν άνισο πόλεμο, πρόλαβες όμως ν’ αρπάξεις
μέσα στη χούφτα σου την απεραντοσύνη και μιαν ακέραιη αχτίδα.
Κι αν το έγραφε, έστω, για κάποιον που έχασε τη ζωή του αγωνιζόμενος για τα ιδανικά του, θα μπορούσαμε να πούμε πάει καλά… Όμως ο Αλέξης, κ. Ευθυμιάδη, πέθανε έφηβος, σχεδόν παιδί, όχι επειδή ήταν δική του επιλογή, αλλά επειδή δολοφονήθηκε απ’ τα όργανα του κράτους. Άραγε πόσο δύσκολο είναι αυτό για να το κατανοήσει κανείς;
Σε ποίημα άλλου ποιητή διαβάζουμε:
Ξέρω επίσης ότι δεν μπορούμε πια πουθενά να καταφύγουμε,
οι Θεοί είναι τυφλοί και μας ποδοπατούν.
Ατυχώς για τον κ. Πολενάκη, οι νέοι δεν σκέφτηκαν μ’ αυτόν τον τρόπο, εκδήλωσαν την οργή τους έμπρακτα, διαδηλώνοντας στους δρόμους. Ευτυχώς για όλους μας, όρθωσαν το ανάστημά τους γιατί γνωρίζουν: Οι Θεοί δεν είναι τυφλοί και μας ποδοπατούν βάσει σχεδίου.
Όσο για το στιχούργημα του κ. Μήτρα, έξυπνο αλήθεια το παιχνιδάκι με τις λέξεις… Όμως μια τέτοια μορφή διαμαρτυρίας θυμίζει περισσότερο την πικρία των ηττημένων που κλαψουρίζουν πως οι πάντες γύρω τους αδιαφορούν, μόνο και μόνο για να έχουν οι ίδιοι την πολυτέλεια να νίπτουν τας χείρας τους.
Σε άλλο ποίημα διαβάζουμε τ’ ακόλουθα:
Και τώρα δικαιοσύνη δεν βρίσκω από κανέναν.
Ματαιοδοξία και ιδιοτέλεια,
δόλος και απάτη.
Κι έκλαιγε με δάκρυα πικρά.
Τον παρηγόρησα.
Με πήρε το παράπονο κι έκλαψα κι εγώ.
Τι κρίμα όμως για τον κ. Παππά που οι νέοι αποτόλμησαν γενναιότερες πράξεις. Δεν περιορίστηκαν μόνο στα δάκρυα, έδρασαν κιόλας. Στην κηδεία του Αλέξη δεν εκδηλώθηκε μόνο παράπονο και οργή. Όσοι συμμετείχαν σ’ αυτήν, διαδήλωσαν ότι ο θάνατος του Αλέξη είναι ένα γεγονός που μας αφορά όλους και ότι οφείλουμε να βροντοφωνάξουμε παντού την αντίδραση και την διαμαρτυρία μας, επιτέλους να αφυπνιστούμε.
Όμως για να γίνουν όλα αυτά, οι ποιητές μας θα πρέπει πρώτοι αυτοί ν’ αναλάβουν τις ευθύνες τους. Θα πρέπει πρώτοι αυτοί να αναδείξουν τις αντιφάσεις που κατακερματίζουν τη συνείδησή μας και μας αποκρύπτουν τη κίνηση των πραγμάτων, που μας υποχρεώνουν να υπομένουμε τα αδικαιολόγητα, που μας κάνουν να φοβόμαστε να μιλήσουμε για να μην μας κολλήσουν την ετικέτα του γραφικού.
Ένα είναι το σίγουρο πάντως. Τέτοια χλιαρά και άγευστα ποιήματα, η ιστορία τα προσπερνά. Ο θάνατος του Αλέξη δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό, όπως επιχειρούν να το παρουσιάσουν. Όπως δεν ήταν μεμονωμένα περιστατικά ο θάνατος μέσα στο 2008 εκατό και περισσότερων εργατών την ώρα της δουλειάς. Όπως δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό η φονική επίθεση με βιτριόλι κατά της Κωνσταντίνας Κούνεβα για τη συνδικαλιστική της δράση. Όλα αυτά τα περιστατικά μάς υποχρεώνουν ΚΑΙ ΩΣ ΠΟΙΗΤΕΣ να λάβουμε θέση και να μιλήσουμε για τη φρίκη που μας περιβάλλει. Και σε όσους πιστεύουν ότι η ποίηση δεν κάνει για τέτοια και ότι πρέπει να περιορίζεται τάχα στη σφαίρα των υψηλών ιδεών και τα παρόμοια, θυμίζω τους στίχους του Μπρεχτ:
Τον καιρό της φρίκης
θα τραγουδάμε;
Ναι, θα τραγουδάμε.
Το τραγούδι της φρίκης.
ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΙΟΝΙ 
27.02.2009 στις 11:31 μμ
Αγαπητέ Πέρσιε να πω και εγω τα εξής πολλά ελπίζοντας να μη σε κουράσω:
«Κι οι ποιητές με χέρι υγρό,
υμνούνε της πατρίδας τον χαμό,
κάνουν με θέρμη τα στοιχειά στιχάκια,
με τους σοφούς του κράτους τα ‘χουνε πλακάκια,
σαν χέλια γλοιώδικα έχουν πουληθεί,
τους έχω σιχαθεί.»
Στίχοι: Δημοσθένης Κούρτοβικ & Wolf Birman
Αρα αρχικα συμφωνω στην κριτικη σου. Και εμενα θα με ευχαριστουσε μια πιο δυναμικη «ποιητικη επιθεση».
Τωρα αν νομιζεις οτι (ολοι) οι ποιητες ειναι το πιο ευαισθητο και διορατικο κομματι της κοινωνιας και
θα επρεπε αυτοι πρωτοι να πουν τα «πραγματα με το ονομα τους» δε θελω να σε στεναχωρησω αλλα μαλλον
αυτο το κομματι αποτελουν οι νεοι και οι αναρχικοι.
Επισης θεωρω οτι διαχωρισμος αναμεσα σε ποιητες και μη ποιητες δεν εχει ουσια. Εκτος αν προκειται για «επαγγελματιες» ποιητες.
Ολοι και κανενας ποιητες -δεν- ειμαστε.Ο καθε τελευταιος (για μενα μιλαω) μπορει να γραψει ενα ποιημα.
Δεν ειναι οτι πιστευω οπως αναφερεις οτι η ποιηση «πρέπει να περιορίζεται τάχα στη σφαίρα των υψηλών ιδεών»
αλλα μαλλον το αντιθετο δηλαδη οτι η ποιηση δεν περιοριζεται πουθενα και δεν ειναι δα υποχρεωτικο
να εχουν αφετηρια ολα τα ποιηματα «τη φρικη που μας περιβαλλει». Μαλλον ενοχλητικο θα ηταν, ε;
Μετά λες ότι οι ποιητές δεν έχουν το θάρρος να γράψουν την αλήθεια.
Εδώ δεν ξέρουμε εμείς «την αλήθεια» ετσι γενικά, τωρα θα τη ζητάμε από τρίτους;
Θυμηθηκα τωρα ενα συνθημα: «Αυτοί που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα, εκνευρίζουν εμάς που τα ξέρουμε.» Αν δεν κάνω λαθος ειναι του ΑΡΚΑ.
28.02.2009 στις 10:12 πμ
Η ίδια παντα ιστορία: δεν προφταίνει κάποιος να πει δυο λόγια έξω από τα δόντια, κι αμέσως του ορμάνε από τη γωνία με ένα σωρό σκεπτικιστικές κοινοτυπίες.
«Κι εσύ πώς τα λές αυτά, και πώς τολμάς να μιλάς για αλήθεια, η αλήθεια δεν είναι μία, ο καθένας έχει τη δικιά του, η αλήθεια είναι άπιαστη» κλπ, κλπ, κλπ.
Ε βέβαια, την αλήθεια του ο Αλέξης, την αλήθεια του κι ο δολοφόνος! και οι δυο ίσα κι όμοια!
Δεν τολμάει κανείς ότι είναι καιρός επιτέλους κάτι να γίνει, και νά σου ο «αμφισβητίας» μας που ένα φαίνεται μόνο να τον καίει: μπας και τον υποχρεώσουνε να αναλάβει κάποια ευθύνη, μπας και του κλέψουν την «ελευθερία» του, μπας και τον ξεβολέψουμε από τα αναπαυτικά σύννεφα όπου την έχει αράξει.
Δίκιο έχει ο Πέρρσιος: με τέτοια μυαλά, δουλειά δε γίνεται. Πρέπει να φάμε πολλά σκατά ακόμα, για να ανοίξουμε τα μάτια μας.
28.02.2009 στις 11:15 πμ
:-) Κάπως αστεία μου μοιάζουν όλα αυτά. Οργισμένε βαλκάνιε, βγείτε καλύτερα σε κανένα πάνελ. Θα προτιμήσω την πραότητα, το χιούμορ, και τις ευέλικτες προσεγγίσεις. Όσο για τα σκατά, μας περιμένουν πολλά ακόμη-γι’αυτό, μείνετε ήσυχος.
Κόριννα η σκεπτικίστρια
28.02.2009 στις 12:57 μμ
Αδερφε «αλλε ανωνυμε» (εχουμε και το ιδιο επωνυμο)
Ειδες που συμφωνουμε σε πολλα;
Ναι θα φαμε μερχι να σκασουμε σκατα οπως ολοι πριν απο εμας και παρα πολλοι(ελπιζω οχι ολοι) μετα απο εμας.
Αλλη η αληθεια του Αλεξη-ατομου και αλλη του δολοφονου-κρατους.
Ποιος θα λεγε οτι ειναι το ιδιο; (Δειξτον μου τον μαλ… να τον κυνηγησουμε…)
Και ναι αν ονομαζεις εμενα «αμφισβητια» που με καιει μονο να μη με υποχρεωσουν να αναλαβω καποια ευθυνη
επεσες μεσα γιατι εκτος απο το οτι «μου τη δινουν οι Δευτερες» επισης «μου τη δινει να με υποχρεωνουν».
Ποσο μαλλον για κατι που κανω απο μονος μου!!!
Ο κοσμος ναι δεν κερδιζεται με προσευχες αλλα σιγουρα ουτε με οτι εκανα (μεινε ησυχος εκανα πολλα)
η θα κανω εντος η εκτος καποιας πορειας αλλα ουτε με ποιηματα.
(αν και με τα ποιηματα σε ατομικο επιπεδο και οχι κοινωνικο, χμμμ κατι μπορει να γινει).
Αλλα πες οτι οι κ.κ. Ποιητες του ε-ποεμα τους ενω διαβαζουν τις κριτικες τους, ξαφνικα βλεπουν
ωσαν οραμα μπροστα τους την Παναγια την Τρυπητη να τους παραδιδει ,μαζι με υπερλαμπρο στεφανι, την «αληθεια».
Ευθυς τοτε με ενα στομα μια φωνη αναφωνουν «Κατω το κρατος» και «Viva la revolucion».
Καπου εκει αν καταλαβα καλα τελειωσαν τα προβληματα μας και δεν εχουμε με τι αλλο να ασχοληθουμε.
Τελωσπαντων εννοω οτι αλλο η κουβεντα για την «πολιτικη» και αλλο για την ποιηση.
Η ποιηση ειναι περισσοτερο ελευθερη και δε χρειαζεται καλουπια.
Με λιγο στωικοτητα ή σκεπτικισμο (σαν της Κοριννας) γλυτωνουμε πολυ κοπο και χρονο.
Ας κλεισω αισιοδοξα
«Ξεσηκωνεστε παλι. Δεν κατορθωσαν λοιπον να σας θαψουν.
Αυτο το καταστροφικο πνευμα του κρατους που σας ερεθιζει, δεν ειναι συνηθως το
εφημερο προιον μιας νεανικης εξαρσης, αλλα η εκφραση μιας ζωτικης αναγκης και ενος αληθινου παθους.
Ξεπηδα απο τα ιδια τα βαθη της λαικης ζωης.
Αν οι επαναστατικες σας τασεις ηταν παρα μονο μια αρρωστεια εξωτερικη, περαστικη,
η απλη φαγουρα μιας κενοδοξιας νεων ανθρωπων, τα ηρωικα μεσα που η πατρικη μας κυβερνηση
χρησιμοποιησε για να σας θεραπευσει θα ειχαν απο πολυ καιρο στεφθει με επιτυχια»
Μιχαηλ Μπακουνιν
28.02.2009 στις 1:31 μμ
Αδερφέ πρώτε ανώνυμε (της γνωστής οικογένειας), με μπέρδεψες.
Λες ότι σου τη δίνει να σε υποχρεώνουν. Και μένα. Μου τη δίνουν τα αφεντικά και τα ωράρια, τα κανάλια και τα μαγαζιά τους, τα στιχάκια και τα περιοδικά τους.
Αλλά μου τη δίνουν ακόμη περισσότερο εκείνοι που για τρόπο αντίδρασης μού προτείνουν τον.. στωικισμό και τον σκεπτικισμό. Γιατί όχι και τον χριστιανισμό, το ζεν και τη δίαιτα. Άμα πάω να γίνω μοναχός, θα λύσω λες τα προβλήματά μου; Ή μήπως πρέπει να το ρίξω στη γιόγκα;
Η κουβέντα για την πολιτική και την ποίηση είναι πάντα η ίδια γιατί ο άνθρωπος είναι ζώο πολιτικό και η ποίηση δραστηριότητα ανθρώπινη. Όσοι προσπαθούν να αποκόψουν την ποίηση από την πολιτική, δεν σώζουν την αυτονομία της τάχα. Το ανάποδο πετυχαίνουν, την ευνουχίζουν και την κάνουν ανούσια και περιττή.
28.02.2009 στις 2:23 μμ
Είμαι Χριστιανός
28.02.2009 στις 2:49 μμ
Να λυσουμε πρωτα μια παρεξηγηση.
Δεν προτεινω ως τροπο αντιδρασης τον στωικισμο. Ε, τοτε δεν θα αντιδρουσαμε καθολου.
Θα πρεπε να το καταλαβεις οτι δεν ειναι της ιδιοσυγκρασιας μου και της
απολιτικης μου τοποθετησης η γιογκα. Αναρχικος δηλωσα, δηλαδη ελεος…
Και προς θεου(προς ποιου???), μην πας σε μοναστηρι…
Ο στωικισμος αναφερεται στην κριτικη που κανουμε στους αλλους.
Απλα χρειαζομαστε λιγο απο ολα.
Ειδικα τους ταλαιπωρους τους ποιητες μην τους ζηταμε να μας λυσουν ολα τα προβληματα.
Τι να τους πουμε; Οτι επειδη ο ανθρωπος ειναι ζωο πολιτικο να μη γραψουν και κατι για τη γκομενιτσα που τους γυαλισε, η εστω κατι για την αρτηριοσκληρυνση;
Εκτος απο πολιτικα ζωα ειμαστε και βοδια και γαιδαροι και τα παντα…
Εννοειται δεν αποκοπτεται η ποιηση απο την πολιτικη αλλα δεν αποκοπτεται
και απο ολα τα υπολοιπα. Ασε που ο αλλος μπορει να ειναι βολεμενος συντηρητικος και κατα της ανατροπης, δεν εχει δικαιωμα να γραψει ενα ποιημα;
Και ενω θα ικανοποιουσε το εγω μας να συμφωνουν ολοι μαζι μας αυτο θα ηταν καταστροφικο, απιστευτα βαρετο και οτι πιο κοντα στη κολαση.
Υπαρχουν ολες οι αποψεις και προσεγγισεις και προκυπτει μια συνθεση ολων.
Αρα ενω μπορουμε να δωσουμε τις συμβουλες μας και να κανουμε τη κριτικη μας θελει λιγο προσοχη ο τροπος μας. Δε ξεχναμε το «Μη μου δίνετε συμβουλές, λάθη κάνω και μόνος μου…»
Αυτα. Και προσθετω ενα ζητω ακομα: Ζητω
28.02.2009 στις 2:55 μμ
Τωρα ειδα το σχολιο σου ιρινα που ειναι χριστιανος. Αρα παιρνω πισω το «ποιος Θεος;» δεν θελω να σε προσβαλω. Απλα εγω δεν ξερω αν υπαρχει και το εβαλα με ερωτηματικο.
28.02.2009 στις 3:16 μμ
Όχι, βρε μη κάνεις τέτοιες σκέψεις.
Εγώ και σε χαμαιτυπεία γυρνώ και παντού.
Φύση ανάστατη, καθώς.
Μια ποιητική βραδιά
ήρθε ένας άνθρωπος
με πεντάλφα στο λαιμό
Κάναμε χειραψία
και ανταλλάξαμε
τα ονόματά μας
Μια αντίφαση ο κόσμος.
Αντίφαση και γω.
28.02.2009 στις 4:27 μμ
Πάντως στο poema, έχουν βάλει ποιήματα διαμαρτυρίας και κάτι νεαροί.
Το χεις προσέξει Ήριννα;
Κάπως αδέξια θα έλεγα, παρουσιάζουν(ίσως)κάποιο-περιορισμένο-ενδιαφέρον.
28.02.2009 στις 5:10 μμ
Αυτό σκεφτόμουν και γω τις μέρες αυτές Κορίννα.
Αγένεια μεγάλη
Να δεχτείς δείπνον
Να φας και επιδόρπιο
Λερώνοντας τις πετσέτες
και αφότου ξεπλυθείς με
το ροδόνερο
Τότε αντί για ευχαριστώ
να παραπονεθείς
για το κακοψημένο κρέας
και την απουσία σαλάτας
28.02.2009 στις 5:38 μμ
Πολυ ευστοχο το σχολιο και το υπονοουμενο σου ιρινα… Και πραγματι παρουσιαζαν παραπανω απο περιορισμενο ενδιαφερον τα περισσοτερα ποιηματα των νεαρων στο ποεμα. Η νεολαια δειχνει το δρομο :-)
28.02.2009 στις 5:43 μμ
Τί γίνεται εδώ, δεν καταλαβαίνω κύριε.
28.02.2009 στις 6:32 μμ
Κορρίνα, αν τεθεί θέμα ευθυνών ομολογώ μόνος υπεύθυνος.
Εσείς συνεχίζετε αυτό που ξεκινήσαμε.
Ο Σωκράτης λέγαται ότι δεν υπήρξε φυσικό πρόσωπο.
Φιλοσοφικό παίγνιο ή μια μάσκα μέσω της οποίας μιλά κανείς.
Χυμένο κόνιο η γραφή
28.02.2009 στις 7:30 μμ
Πλακα κανετε ελπιζω. Δημιουργησα θεμα ευθυνων τωρα; Πανω στη κουβεντα λεμε και κατι παραπανω χωρις να το καταλαβουμε. Μια κουβεντα ειπαμε λοιπον βρε παιδια. Θα προσεχω περισσοτερο! Εγω ειμαι εντελως παντελως ασχετος με το ζητημα. Ας χαλαρωσουμε…
Καλο σαββατοβραδο σε ολους!
28.02.2009 στις 8:07 μμ
Όχι,
δεν αναφέρομαι σε σένα ανώνυμε…
Εσύ καλά λες τη γνώμη σου.
Ευχαριστούμε για την παρουσία σου.
Ας κλείσουμε το θέμα και να περάσουμε πάλι σε ποίηση
Ήρρινα Λούμεν
Ήρρινα του Χιονιού
03.03.2009 στις 2:32 μμ
Θα ήθελα να διευκρινίσω ότι δεν φέρει ολόκληρη η συντακτική ομάδα τις πολιτικές απόψεις του Πέρσιου ούτε τις θρησκευτικές τις Ήριννας κ.ο.κ. Ανεξέρτητα από τις σχέσεις σε προσωπικό επίπεδο,στις απόψεις δεν υπάρχει ομοφωνία (για όσους έχουν κοιτάξει και ποιήματα ή επιλογές του καθένα αυτό θα είναι σε κάποιο βαθμό σαφές). Δεν φιλοδοξούμε να παραταχθούμε σύσσωμοι,παρά να κάτσουμε σύσσωμοι να ψάξουμε και να κουβεντιάσουμε. Δεν υπάρχουν,λοιπόν,το σώμα των συντακτών και σώματα ανωνύμων. Είμεθα όλοι μπερδεμένοι στην ίδια τράπουλα. Λέω αυτά διότι είναι συνήθως εύκολο να παρεξηγηθεί η οποιαδήποτε συλλογική δουλειά ως προπαγάνδα. Είμαστε φορέας που φιλοδοξεί να προωθήσει την κατά το δυνατόν ελεύθερη σκέψη και πρώτοι αντιπαρατιθέμεθα μεταξύ μας στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας.
04.03.2009 στις 1:46 πμ
Lucid Dreaming
για μια στιγμή ξεχάσαμε
ποιά ήταν η ερώτηση
Νάνος Βαλαωρίτης –Το χτύπημα (Με όπλο τους στίχους)
Τη στιγμή που η φρίκη γίνεται θέαμα και αποστειρώνεται θα τραγουδάμε;
Η ποίηση θα καταφέρει σε τέτοιες στιγμές της ιστορίας να ξεφύγει από τα δάκρυα μερικών ποιητών που θολώνουν το βλέμμα της από το να δει τις λίμνες δακρύων των ανθρώπων;
Ή μήπως οι ποιητές καταλήγουν σκιερές αχτίδες ενός ήλιου που δε δύει ποτέ στην αυτοκρατορία της σύγχρονης παθητικότητας κατά τον Debord;
Όντως οι θεοί δεν είναι τυφλοί και μας ποδοπατούν βάσει σχεδίου (επίτηδες η παράφραση του κεφαλαίου), όμως πρέπει πρώτα να ορίσουμε τη δική μας τυφλότητα, το δικό μας θόλωμα, το οποίο θεωρώ –καλοπροαίρετα- ασυνείδητο.
Τι δει με χορεύειν; Διερωτάται ο χορός, όταν ο Οιδίποδας αποδεικνύει την πνευματική του τυφλότητα στον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή. Was sol lich singen? Γιατί να τραγουδώ; Το παραφράζει συνειδητά ο Hölderlin, ο οποίος ολοκληρώνει τον προβληματισμό του όταν διατυπώνει την ερώτηση:Wozu Dichter in durftinger Zeit? Προς τι άραγε να είσαι ποιητής σε στερημένα χρόνια;
Στο κάθε ποίημα υποφώσκει σκέψη και μάλλον εκείνο ποιεί τους ποιητές, όχι το αντίστροφο. Γράφω σημαίνει συνομιλώ με το λόγο μου. Επαναστατώ μέσα και μέσω της σκέψης. Όταν στα γεγονότα του Δεκέμβρη οι ποιητές απαντούν με ανακυκλωμένα ποιήματα κάτι δεν πάει καλά. Όταν δεν θέτονται ερωτήσεις, το όλο εγχείρημα παίρνει τη μορφή θεάματος-και μάλιστα αποτυχημένου- ξεφεύγοντας από τον αρχικό στόχο.
Γράφτηκε από κάποιον ανώνυμο ως κριτική πάνω στον Πέρσιο: λες ότι οι ποιητές δεν έχουν το θάρρος να γράψουν την αλήθεια .
Το θέμα δεν είναι εάν γράψουν την αλήθεια, αλλά αν έχουν το θάρρος να την αναζητήσουν. Να μην κοιμούνται εν γνώσει τους. Όντως η στωικότητα και ο σκεπτικισμός είναι ένα πολύχρωμο παρασόλι, ώστε να μην υποχρεωθούμε να αναλάβουμε κάθε ευθύνη. Ο πραγματικός εχθρός του ποιητή ελλοχεύει στην ανευθυνότητα.
Was sol lich singen?
Για ακόμη μια φωνή στο τραγούδι της φρίκης.
04.03.2009 στις 10:31 πμ
Μεγάλοι ποιητές στο παρελθόν προτίμησαν να σιωπήσουν από το να μιλήσουν και έκαναν αυτό που έπρεπε με άλλους τρόπους και μιλώ για εποχές πιο ζόρικες και πιο σκούρες από τώρα.
Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν έχεις να πεις κάτι το οποίο έχει το ειδικό βάρος για την περίσταση, καλύτερα να μην το πεις καθόλου, μισόλογα, υπεκφυγές και προφητείες δεν χρειάζονται.
Πάλι όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η σιωπή είναι αδυναμία ή οτιδήποτε άλλο, αντίθετα πολλές φορές το να μην μιλάς ή να μην συμμετέχεις δείχνει ακριβώς αυτό που θες να πεις ή ακόμα και δυσφορία απέναντι σε άλλους που έτρεξαν να μιλήσουν πρώτοι σαν γνώστες επί των πάντων.
04.03.2009 στις 11:04 πμ
Ας τραγουδήσουμε ,
Ναι ! Ας τραγουδήσουμε ,
Τραγούδια φρίκης
Ας τραγουδήσουμε .
Ας σιωπήσουμε ,
Ναι ! Ας σιωπήσουμε
Δίχως τραγούδια φρίκης
Ας σιωπήσουμε .
Μα μήτε μπορώ
Να τραγουδήσω ,
Μήτε να σιωπήσω
Δίχως μιλιά .
Λοιπόν !
Ας τραγουδήσουμε ,
Ναι ! Ας τραγουδήσουμε
Τραγούδια φρίκης
Σιωπηλά .
04.03.2009 στις 6:44 μμ
Αγαπητέ μου Πέρσιε,
Το «αγαπητέ μου» εν προκειμένω, διόλου καταχρηστικό δεν είναι, αφού ποτέ δεν θα προέβαινα σε σχολιασμό του παραπάνω κειμένου, αν εσύ δεν ήσουν συγγραφέας του, αν δε σε θεωρούσα ικανό συγγραφέα και επιθυμητό συνεργάτη. Σε σχολιασμό δεν θα προέβαινα όχι επειδή θεωρώ το κείμενο σου αναξιοπρεπές, κάθε άλλο, μα επειδή αντιμετωπίζω ένα προσωπικό ζήτημα με τον δημόσιο διάλογο-μέχρι και «σνομπισμό» θα μπορούσε κανείς να ονομάσει το εν λόγω ζήτημα.
Απο την πρώτη μέρα που δημοσίευσες το άρθρο σου, αποπειράθηκα να απαντήσω εμμέσως πλην σαφώς με ένα άρθρο του Ζάφοντ Ρέπλικαντ, το οποίο ίσως κάποιοι διάβασαν, σε σχέση με την αξία της γραφής, την διαμόρφωση προσωπικής στάσης εκ μέρους του συγγραφέως, την αντιλειτουργικότητα της γκρίνιας,την φύση της αλήθειας, τη λειτουργικότητα της ειρωνείας και του σκεπτικισμού. Επειδή όμως άτομα της ομάδας μας τα οποία εκτιμώ και σέβομαι χαρακτήρισαν το κείμενο που ανάρτησα «αποκαρδιωτικά άσχετο» με το περιεχόμενο του δικού σου άρθρου, αποφάσισα να αποσύρω το δοκίμιο που αρχικά είχα επιλέξει, και να επανέλθω στο θέμα που έθιξες με έναν δικό μου σχολιασμό, ο οποίος νομίζω πως δεν θα θεωρηθεί «αποκαρδιωτικά άσχετος», αλλά βάζω το χέρι μου στη φωτιά πως θα αποδειχθεί για πολλούς, φίλους και μή φίλους, «αποκαρδιωτικός».
Γράφεις πως εκπλήσσεσαι και αγανακτείς με τα κείμενα που δημοσιεύτηκαν στο poema με αφορμή τον θάνατο του νεαρού. Εγώ αγαπητέ μου, αν εκπλήσσομαι με κάτι, είναι που σου προκαλεί έκπληξη
αυτό το περιστατικό. Γνωρίζω πόσο επιλεκτικός και αυστηρός είσαι. Είμαι βέβαιη πως αν μπορούσαμε να(πράγμα αδύνατον) κλειστούμε οι δύο σ’ένα δωμάτιο για μερικούς μήνες και να κάνουμε μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της παγκόσμιας ποίησης, αν μπορούσαμε να διαβάσουμε μαζί όλα όσα έχουν ποτέ γραφτεί, διασήμων και ασήμων, όλα, χωρίς κριτήρια,ε, πραγματικά, ούτε το ένα εκαστό του συνόλου των ποιημάτων δεν θα σε ικανοποιούσε στοιχειωδώς. Πώς είναι δυνατόν λοιπόν να αγανακτείς για 28 ποιήματα που αναρτήθηκαν σε μια συγκεκριμένη ιστοσελίδα σε μια δεδομένη στιγμή; Μήπως πρόκειται κατα τα άλλα για συγγραφείς της αρεσκείας σου;Μήπως τα πεζά που γράφτηκαν την ίδια περίοδο, οι συζητήσεις στην τηλεόραση, τα κείμενα στις εφημερίδες σε άφησαν ευχαριστημένο; Μήπως η έκφραση των ανθρώπων γενικά είναι του γούστου σου; Κάθε άλλο θα έλεγα.
Έπειτα, πρέπει να σου πω πως αντιπαθώ-ναι, αυτή είναι η αλήθεια- τους ανθρώπους που ουρλιάζουν. Να βάλω τις λέξεις μου να ουρλιάξουν τί ακριβώς; Πως το κράτος είναι εχθρός μου; Πως η αστυνομία και εν γένει όλοι όσοι διαχειρίζονται αυτή τη χώρα-σχεδόν όλοι- είναι ανίκανοι; Τα αυτονόητα δηλαδή; Όχι αγαπητέ μου, δεν θα το κάνω. Όλοι όσοι με ενδιαφέρουν και όλοι όσοι θα μπορούσαν να με ενδιαφέρουν, τα γνωρίζουν πολύ καλά αυτά. Έπειτα, τί σε κάνει να πιστεύεις πωςεκείνοι που βρίσκονται εκτός διαχείρισης θα αποδεικνύονταν ικανότεροι σε περίπτωση που κάποιος τους ανέθετε ξαφνικά την εξουσία; Εμένα, σύμφωνα και με τις ιστορικές μου γνώσεις, όσες κατάφερα ως τώρα να αποκτήσω τέλοσπάντων, τίποτα δε με πείθει για την ποιότητα της πλειοψηφίας, άρα δεν προσπαθώ με κάθε τρόπο και μέσο να επαυξήσω τη δύναμή της.
Έλεγα λοιπόν οτι δε μ’αρέσουν τα ουρλιαχτά. Βέβαια, αν πονέσεις θα ουρλιάξεις κατα πάσα πιθανότητα. Και θα ξαναουρλιάξεις, εντάξει. Και πάλι, και πάλι. Ωραία με τις διαδηλώσεις. Μετά όμως, κάτι πρέπει να γίνει. Αλλιώς, το ρίχνουμε στην παρωδία-όπως και γίνεται. Πρέπει να τοποθετηθείς. Να προσπαθήσεις να κάνεις προτάσεις. Να γίνεις αποτελεσματικότερος. Πρώτα πρώτα για τον εαυτό σου. Θυμάμαι τον Ροϊδη να λέει κάπου«στην Ελλάδα, ενός νόμου χρείαν έχουμε. Του νόμου περι της εφαρμογής των νόμων.» Εγώ δεν τίθεμαι λοιπόν κατά των αρχών επ’ουδενί, παρα μόνο κατά της αναποτελεσματικότητας των αρχών. Όμως, ποιός νοιάζεται για το τί λέω εγώ;
Δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξη, θέλω να έχω ρεαλισμό. Και ρεαλιστικά λοιπόν αποπειρώμενη να εξετάσω το παρελθόν αυτού του κόσμου, ρεαλιστικά να κάνω κάποιες σκέψεις σε σχέση με το μέλλον της ανθρωπότητας, χωρίς να το προδικάσω(πώς θα μπορούσα;), καταλήγω στο οτι δεν βγαίνει και πολύ άκρη. Δεν θα θελα να γράφει όλος ο κόσμος ποιήματα, ούτε θα θελα να διοικεί όλος ο κόσμος, ούτε καν να ψηφίζει όλος ο κόσμος. Σίγουρα, κι άλλοι θα συμφωνούσαν μαζί μου. Άν όμως επιχειρούσα να συνωμοτήσω μ’αυτούς τους άλλους δήθεν σύμφωνους με τη θέση μου και μας δινόταν η δυνατότητα να αποφασίσουμε εμείς για το ποιός θα διοικεί, ποιός θα ψηφίζει και ποιός θα γράφει ποιήματα, είμαι βέβαιη πως θα σφαζόμασταν κανονικά, διοτι πάντα κάποιος θα διάλεγε αυτούς που ο άλλος θα απέρριπτε μετα βδελλυγμίας.
Βέβαια, ευτυχώς σ’αυτό τον κόσμο υπάρχουν και οι «συνεννοημένοι» όπως λέει και η φίλη Τελέσιλλα, ή τουλάχιστον οι, μερικώς, συνεννοημένοι. Αυτοί που εγώ αγαπώ δεν ουρλιάζουν. Τις αξίες τους, τις προτάσεις τους, τις σκέψεις τους, τις υπηρετούν κάθε στιγμή με τη στάση της ζωής τους. Δεν είναι αναγνωρίσιμοι-είναι, βασικά, κρυμμένοι. Μπορείς να τους εντοπίσεις μόνο αν οι κεραίες σου είναι εξοικειωμένες με τα εν λόγω εξαιρετικά ραδιοκύματα που εκπέμπουν.Και δεν πρόκειται για κάποια ελίτ-αν και, όπως το θέλει το βλέπει ο καθένας. Εντάξει, συμπαθούμε και με το παραπάνω τον Αναγνωστάκη, αλλά κάπως παλιομοδίτικο το στυλ «σαν πρόκες να καρφώνονται οι λέξεις, να μην τις παίρνει ο άνεμος.»Μου θυμίζει τους ιεροκύρηκες ή κάτι απωθητικούς τύπους που προσπαθώντας να γίνουν διδακτικοί(γιακ)μιλούν υψώνοντας τη φωνή τους και τον δείκτη του δεξιού χεριού. Ενώ εμάς(τρομάζω που μιλάω σε πρώτο πληθυντικό, μπορεί να είμαι και μόνη τελικά), ναι, μας πήρε και μας σήκωσε ο άνεμος, τί να τις κάνουμε τις πρόκες, θέλουμε αυτό που πείθει χωρίς να φωνάζει. Όπως καταλαβαίνεις, δεν θέλω να έχω, και πιστεύω πως δεν έχω, καμία σχέση με αυτούς που ο Νίτσε κατηγορούσε για «προφάσεις βάθους». Δεν είμαι αινιγματική και δήθεν, δεν το παίζω έξυπνη, χαωμένη είμαι-θ’ανησυχούσα αν δεν ήμουν.
Αν σ’ενδιαφέρει ακόμα η γνώμη μου, δεν βρίσκω καθόλου γενναίους τους νέους. Τους βρίσκω κοινότοπους, χαβαλετζήδες, κοπαδίτες, προβλέψιμους, δειλούς, πάνε μέχρι όπου τους πάιρνει- όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι. Παραταύτα, θεωρώ την εποχή μου, παρά τα άπειρα αρνητικά της στοιχεία, την πιο ειλικρινή και γειωμένη που έχει υπάρξει ποτέ, γι’αυτό και χαίρομαι που ζω στο τώρα.Μου προκαλεί γέλιο ο όρος«πνευματικός άνθρωπος» και «διανοούμενος».Τί σημαίνει να (παρα) είσαι σοβαρός; Όταν απο ένα σεισμό άνοιξε ένα βάραθρο στην αγορά της Ρώμης, δόθηκε ο χρησμός πως θα κλείσει αν ρίξουν μέσα ο,τι πολυτιμότερο υπήρχε στην πόλη. Ένας ρωμαίος πατρίκιος(γράφει γελώντας ο Έρασμος) ρίχτηκε πάνοπλος μέσα θεωρώντας οτι αυτός ήταν το πιο πολύτιμο που υπήρχε στην Ρώμη.
Ο θάνατος του παιδιού δεν μπορεί παρά να με λυπεί, και γνωρίζω πως δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό(αλλιώς το ερμηνεύω απ’οτι εσύ, αλλά ας μην το συζητήσουμε καί αυτό εδώ). Με λυπούν όμως πολύ περισσότερο χίλια μύρια πράγματα για τα οποία κάθε μέρα γράφω. Τα πιο πολλά απο αυτά τα δυσάρεστα σχετίζονται με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο εαυτός μου, και θεωρώ πως απο εκεί πρέπει να ξεκινήσω. Απο μια, δηλαδή, αξιοπρεπή στροφή προς τα μέσα. Άλλωστε, μόνο εκεί-στα μέσα- είναι σίγουρα αποτελεσματικές οι επεμβάσεις μου. Ή μήπως τίποτα δεν είναι σίγουρο τελικά; Πράγματι, δεν πιστεύω πως μία είναι η αλήθεια. Αντίθετα, πιστεύω πως είναι σοφή κουβέντα το «όπως μπορεί ο καθένας» και το «όλοι είναι ίσοι αλλά μερικοί είναι πιο ίσοι», αν και δε μ’αρέσει να μιλάω με γνωμικά. Τίγκα αντιδημοκρατικό πνεύμα, έτσι;
Ξέρω πως με βρίσκεις ανερμάτιστη. Όμως, είναι λογικό. Δεν θέλω οπαδούς(σκέψου:αυτός που άδει ώπα), τάσσομαι κατά της βίας, και οι στίχοι μου είναι άσφαιροι κατ’επιλογή. Πόσες ελπίδες έχω να με συμπαθήσεις; Τουλάχιστον να είσαι βέβαιος πως-κωμικό το βρίσκω εκφραστικά, αλλά θα το πω- εγώ σε παίρνω στα σοβαρά. Θα μπορούσα να γράφω για ώρες ακόμη, αλλά δε θα το κάνω.
Βάζω λοιπόν,άνω τελεία. Και είμαι βέβαια διαθέσιμη,όλη αυτιά, εδώ και τώρα.
Με εκτίμηση
Κόριννα
04.03.2009 στις 8:08 μμ
Και νά, αδελφέ μου, που μάθαμε να κουβεντιάζουμε
ήσυχα-ήσυχα κι απλά.
Καταλαβαινόμαστε τώρα ― δε χρειάζονται περισσότερα.
Γ. Ρίτσος
07.03.2009 στις 9:22 πμ
Οι άνθρωποι του εικοστού πρώτου αιώνα, κλεισμένοι στις σκέψεις τους, αποκομμένοι απο τη φύση, ενάντια στην ίδια τη φύση και τον εαυτό τους.
Αυτό είναι ό,τι μας μένει, χωρίς να το κουράσουμε ιδιαίτερα. Δεν έχουμε πια πραγματικό στόχο στη ζωή και εφευρίσκουμε διεξόδους πλάι στην Τέχνη, όχι με την Τέχνη. Κάθε μέρα εκπληρώνουμε θραύσματα και διεκπεραιώσεις, χτυπάμε κάρτα στη δουλειά, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στον έρωτα, στη ζωή. Σήμερα είμαστε επαναστάτες, αύριο είμαστε γιάπιδες, μεθαύριο ποιητές περιοπής. Ο φίλος μου ο Πέρσιος καλά κάνει και αγανακτεί. Απο τη στιγμή που τα εργατικά ατυχήματα είναι σύνηθες φαινόμενο, απο τη στιγμή που η εγκληματικότητα της Ελλάδας χτυπάει κόκκινο, απο τη στιγμή που η νεολαία χαντακώνεται και αυτοκτονεί με χίλιους δύο τρόπους, για πιό φρικαλέο απ’ όλα αυτά να πρωτογράψει κανείς. Ικανοί ούτε για να εφεύρουμε το τραγούδι της φρίκης μας δεν είμαστε, γιατί δεν ζούμε πραγματικά.
Δεν έχουμε αισθητήρες κοινωνικούς, δεν συναισθανόμαστε το βούρκο, τη συνενοχή μας, την αρχή του τέλους μας. Και πώς να το κάναμε αφού καμονόμαστε οτι ξέρουμε, οτι πατάμε πάνω σε στέρεα γνώση;
Όλοι νομίζουμε οτι αντιστεκόμαστε, οτι κάτι λέμε, οτι κάτι γράφουμε. Ειδικά άμα ο εκδοτικός μας οίκος ζητάει ποιήματα επικαιρικά, την αποψάρα και τη γνώμη μας, γιατί να μην την πούμε; Αφού είναι της μόδας το all star και η αμφισβήτηση. Είναι της μόδας να έχεις για όλα κάτι να πεις. Και η μόδα έχει κέρδος, έχει «ο θάνατός σου η ζωή μου». Ας φαίνεται light με τη μορφή της τέχνης, πάλι αποτρόπαιο είναι, μίζερο και φτηνό. Αφού έτσι πληρώνω τους λογαριασμούς και τα χρέη μου, το επάγγελμά μου είναι του ποιητή, του ζωγράφου, του λογοτέχνη. Τα κονομάω σου λέω!
Θα έπρεπε να έχουμε απο καιρό σωπάσει. Θα έπρεπε να ήμαστε κομματάκι υπεύθυνοι, όπως λέει ο φίλος μου ο Hum Hobo, υπεύθυνοι και συνεπείς. Να πάψουμε να νομίζουμε πια. Οι καλλιτέχνες της εποχής μας είναι τόσο άχρηστοι που αναρωτιέται κανείς γιατί. Όλα έχουν ειπωθεί, όλα έχουν γραφτεί, όλα έχουν υλοποιηθεί εικαστικώς. Γιατί δεν έχουμε καμιά πρωτοπόρα δράση πια;
Έχω ένα κομμάτι της απάντησης. Είναι η αλήθεια που όλοι λίγο πολύ κουβαλάμε σαν καρκίνο μέσα μας, σαν τα νιάτα μας που έχουν πεθάνει και δεν πρόλαβαν να ζήσουν. Αντιμετωπίζουμε τη ζωή, δεν τη ζούμε, αποκρούουμε σαν αιχμηρά αντικείμενα τα συμβάντα της,αντιστεκόμαστε στη θλίψη και την κακομοιριά. Ανατέλλει η σύγχρονη κακομοιριά για όσους δεν το κατάλαβαν, έρχεται ο καιρός της μεταμοντέρνας εξαθλίωσης.
Δεν έχουμε την ολότητα της αντίληψης πια,δεν δημιουργούμε μάλλον παρά αντιδρούμε αποσπασματικά χωρίς συνοχή, χωρίς όραμα, χωρίς ταυτότητα. Ποιά ευθύνη βρε Hum Hobo, φιλε μου, εδώ οι ίδιοι δεν είμαστε υπεύθυνοι με τον εαυτό μας, θα είμαστε και με τους άλλους; Εδώ απομονώσαμε το εγώ μας απο τις πράξεις μας, αλλοτριωθήκαμε οικτρά, θέλεις να αναλάβουμε και την ευθύνη;
Δυο αράδες στιχάκια για μια δολοφονία είναι σαν να συμμετέχεις σε κηδεία και τρώς κόλυβα και σύ. Το νεκρό δε τον φέρνεις πίσω. Ούτε πείθεις κανένα οτι ο θάνατος μπορεί να νικηθεί. Απλά τρώς τα κόλυβα.
Έχουμε ξεχάσει τί μας έχει φέρει μέχρι εδώ. Είμαστε μόλις στη νεότητα αλλα προλάβαμε να αποποιηθούμε των ευθυνών μας γρήγορα. Ούτε συνέπεια έχουμε. Προτειμάμε να μιλάμε επαναστατικά παρά να ζούμε επαναστατικά. Μπήκαμε και μείς στο φαύλο κύκλο του φαίνεσθαι, διαδήλωση και μετά καφέ στα Sturbuck’s, πορεία με παπούτσια Nike. Τα παπούτσια που ράβουν 10χρονα μέσα στα κοντεινερς. Με αυτά καμωνόμαστε επαναστάτες.
Ούτε σκεπτικισμός ούτε τίποτα. Η εποχή μας δεν παράγει ιδέες, λόγο, τίποτα. Οι ποιητές ξαναγυρίζουν στη ρίμα, οι ζωγράφοι στο νατουραλισμό και όλα οπισθοδρομούν.
Παίρνουμε την ανθρωπότητα στο λαιμό μας, συνενούμε στους απάνθρωπους κανόνες που οι ίδιοι φτιάξαμε για τα παιδιά μας. Κατα τα άλλα, ζεις, ζούμε.
Ένας φίλος μίλησε για τη νέα κατοχή της σιωπής.
Ένας άλλος αυτοκτόνησε γιατί ήταν οικολόγος.
Μια εβδομάδα πριν το θάνατο του Αλέξη, Αμερικάνοι ρεπόρτερς ήρθαν στη χώρα μας για να καλύψουν τα επικείμενα επεισόδια.
Τα ψέματα τέλειωσαν.
09.03.2009 στις 9:23 πμ
Απάνω στο τραπέζι είχανε στήσει
ένα κεφάλι από πηλό
τους τοίχους τους είχαν στολίσει
με λουλούδια
………………………..
Η δυστυχία απέξω
έγδερνε τις πόρτες
Μ. Σαχτούρης, «Η σκηνή»
Ξέφτισε πια ο μανδύας τη πρώιμης θλίψης. Δε λέω, ξυπνήσαμε ωχροί κείνο το πρωινό και αναρωτηθήκαμε πώς κολυμπούσαμε τόσο καιρό μέσα σε βρωμερό ποτάμι… Όμως λίγες στιγμές αργότερα, με τη ζεστή κουβέρτα μπροστά στην οθόνη ξεχάσαμε την ιδία μας την ερώτηση κι ο ύπνος ήρθε πάλι ήσυχος και χωρίς όνειρα. Ίσως το μόνο κατάλληλο τραγούδι είναι εκείνο των γιαγιάδων της παιδικής μας μνήμης (με μικρή παραλλαγή…) : «νάνι, νάνι το παιδί μας κάνει κι όλοι το ζηλεύουν, νάνι, νάνι του».
Θα συμφωνήσω με τον Πέρσιο, σαφώς μυθοποιήθηκε ένα γεγονός που δεν ήταν παρά ένα μόνο στοιχείο ενός συνόλου του οποίου τα όρια συνεχώς διευρύνονται.
Οι ενστάσεις όμως δεν σταματούν εδώ.
Σε ποίημα αναφέρεται «όλα θα ξαναγίνουν», συμπληρώνω αυθαιρετώντας: όπως πριν; Σε γενικότερο πλαίσιο, τα ποιήματα που γράφτηκαν αντιμετώπισαν τη γενικευμένη κραυγή σαν έναν διαδραστικό πίνακα με «πανέμορφα παιδιά στους δρόμους», όπου η απουσία του ποιητή είναι έκδηλη, ενώ ταυτόχρονα η απλή αποτύπωση των γεγονότων είναι η εξιλέωσή του. Πόσα ενοχικά ποιήματα, την ώρα που ανάγκη δεν είναι η εξομολόγηση αλλά η διατύπωση του προβλήματος μέσα από τον μεγεθυντικό φακό της Ποίησης ή μέσα απ’ τον παραμορφωτικό καθρέφτη που αποκαλύπτει στον αντικατοπτρισμό του κάθε ενός το τέρας που τεχνηέντως κρύβεται μέσα του.
Μπροστά σε έναν ακόμα θάνατο, οποιητής ζητά άφεση αμαρτιών. Για ποιον; Για τον θανόντα; Για τους θύτες, τους υπαίτιους, για κείνους που υποθάλπουν και συντηρούν τις καταστάσεις αυτού του είδους; Αυτός είναι ένας ρόλος που άλλοι έχουν αναλάβει. Τι γίνεται όμως όταν ο ποιητής πρέπει να ζητήσει άφεση για τον ίδιο τον εαυτό του; Η Ποίηση α-σθενεί, νόσος η αλλοτρίωση των ανθρώπων.
Ο Ezra Pound κατακρίνει την ποιητική έκφραση που στερείται σθένους;
«Τραγούδια μου, είστε πολύ τεμπέλικα.
Θα ‘ναι κακό το τέλος σας φοβάμαι.
Στους δρόμους κοντοστέκεστε,
Στις στάσεις των λεωφορείων και στις γωνιές χασομεράτε,
Και, με μια λέξη, τίποτα δεν κάνετε.»
Η Τέχνη (εδώ η Ποίηση) αντανακλά την εποχή της.
Ίσως δεν έπρεπε να γραφτούν ποιήματα για τα γεγονότα του Δεκέμβρη.
Ίσως έπρεπε τα ποιήματα μας να είχαν προκαλέσει κάποια γεγονότα.
Ο Μ. Σαχτούρης θέτει το ερώτημα:
«Γιατί το αίμα του χειμώνα
έβγαλε φτερά την άνοιξη
και πέταξε το καλοκαίρι;»
Σκέπτομαι μόνο πως έχει μπει η άνοιξη.
07.05.2009 στις 5:21 μμ
[…] οι θεοί δεν είναι τυφλοί και μας ποδοπατούν βάσει σχεδ… (επίτηδες η παράφραση του κεφαλαίου), όμως πρέπει […]